Zatrudnianiu osób niepełnosprawnych towarzyszy kilka dodatkowych zasad, o których należy pamiętać, gdy układamy grafik pracy. Podstawową różnicą jest inny wymiar czasu pracy, liczba przerw w ciągu dnia czy kwestia pracy w godzinach nadliczbowych. Warunki pracy osób z niepełnosprawnością określa ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. O czym musisz wiedzieć w kwestii nadgodzin?
Stopień niepełnosprawności a praca
Wspomniana ustawa wyróżnia 3 stopnie niepełnosprawności, na podstawie których określane są inne niż standardowe warunki pracy: znaczny, umiarkowany i lekki.
Znaczny stopień niepełnosprawności oznacza zazwyczaj niezdolność do pracy lub konieczność pracy chronionej i stałej bądź długotrwałej opieki i pomocy.
Przy umiarkowanym stopniu niepełnosprawności osoby są niezdolne do pracy lub zdolne do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej. Mogą też potrzebować czasowej lub częściowej pomocy innych w celu pełnienia ról społecznych.
Przepisy umożliwiają zatrudnienie osoby niepełnosprawnej u pracodawcy, który nie zapewnia warunków pracy chronionej, jeśli:
- stanowisko pracy zostanie przystosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
- przybiera formę telepracy.
Osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności mają obniżone zdolności do wykonywania pracy lub posiadają ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, które można zrekompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne.
Konkretny wykaz prac niedozwolonych pracownikom niepełnosprawnym znajduje się w orzeczeniu lekarza medycyny pracy.
Wymiar czasu pracy osób niepełnosprawnych
Zgodnie z art. 15. wspomnianej ustawy czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 h na dobę i 40 h tygodniowo, a w przypadku osób zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności dobowy wymiar czasu pracy może wynieść maksymalnie 7 h, a tygodniowy – 35 h. Te normy są nieprzekraczalne, a nie przeciętne jak w przypadku pozostałych pracowników.
Mimo obniżenia norm czasu pracy wynagrodzenie pracowników niepełnosprawnych powinno wynosić tyle samo, jak w przypadku osób pracujących na standardowych zasadach.
Dodatkowy urlop pracownika niepełnosprawnego
Przy niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym pracownikom przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy, którego wymiar wynosi 10 dni w ciągu roku. Skorzystać ze wspomnianych dni wolnych można dopiero po roku pracy od orzeczenia niepełnosprawności.
Osoby niepełnosprawne a praca w godzinach nadliczbowych
Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych, nawet z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy. Wyjątek stanowią jednak pracownicy zatrudnieni przy pilnowaniu mienia.
Praca w godzinach nadliczbowych osób zatrudnionych w pozostałych miejscach pracy jest możliwa jedynie na wniosek osoby zatrudnionej. Wówczas wymagane jest wystawienie zaświadczenia lekarskiego. Może je wydać lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników, a w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną.
Jak rozliczyć nadgodziny osoby niepełnosprawnej?
Jeśli pracownik zdobędzie zgodę lekarza medycyny pracy na pracę w godzinach nadliczbowych lub pracuje w ochronie mienia, rozliczanie nadgodzin odbywa się na standardowych zasadach. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownik ma prawo do dodatku za każdą godzinę pracy ponad normę w wysokości:
- 100% wynagrodzenie – za nadgodziny w porze nocnej, niedziele i święta, które zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy nie są dniami pracy, a także w dniu wolnym udzielonym pracownikowi za pracę w niedzielę lub święto;
- 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż wymienione powyżej.
