Wprowadzenie ruchomego czasu pracy chroni przed wystąpieniem godzin nadliczbowych z tytułu naruszenia doby pracowniczej. Jednak taka forma organizacji czasu pracy nie oznacza, że wystąpienie nadgodzin jest całkowicie niemożliwe. Dowiedz się, w jakich sytuacjach są uwzględniane.
Ruchomy rozkład czasu pracy
Ruchomy czas pracy polega na tym, że pracownik rozpoczyna pracę zgodnie z określonym przedziałem czasowym np. 8:00-10:00 i sam decyduje, o której zacznie. Ma natomiast obowiązek przepracowania wyznaczonego dobowego wymiaru czasu pracy – np. 8 godzin od momentu rozpoczęcia. W połączeniu z równoważnym systemem pracy takie rozwiązanie pozwala na elastyczniejsze układanie grafiku pracy. Konieczne jest jednak przestrzeganie przepisów dotyczących udzielania pracownikom minimalnych okresów odpoczynków dobowych i tygodniowych. Ruchomy czas pracy może wynikać z ustaleń wewnątrzzakładowych, regulaminu pracy lub umów o pracę.
Zgodnie z art. 140 Kodeksu pracy ruchomy rozkład czasu pracy może przewidywać:
- różne godziny rozpoczęcia pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy,
- przedział czasu, w którym pracownik decyduje o godzinie rozpoczęcia pracy w dniu, który zgodnie z tym rozkładem jest dla pracownika dniem pracy.
W pierwszym przypadku pracodawca może wyznaczać pracownikom różne godziny rozpoczynania pracy w poszczególne dni. W kolejnym dniu pracownik będzie rozpoczynać pracę na wcześniejszą, jak i późniejszą godzinę. Drugi wariant zakłada, że pracodawca wyznacza jedynie liczbę godzin, jaką pracownik ma przepracować danego dnia i widełki godzinowe, w których powinien zacząć. Tak więc pracownik sam decyduje o godzinach rozpoczynania i kończenia pracy.
Nadgodziny w ruchomym czasie pracy
Kodeks pracy nie zawiera definicji pracy nadliczbowej w ruchomym czasie pracy. Nadgodziny mogą powstać dlatego, że pracownik danego dnia pracował ponad normę dobową, lub dlatego, że wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy, przy czym są pewne ograniczenia wynikające z art. 140 [1] 4 KP.
PRZYKŁAD:
Pracownik rozpoczyna pracę w poniedziałek o godzinie 7:00. Po przepracowaniu 8 h kończy pracę o 15:00. Zatem jego dobra pracownicza upłynie we wtorek o 6:59. W przypadku standardowego grafiku, gdyby chciał zacząć pracę we wtorek o 6:00, byłaby to 9 godzina i ponowne wykonywanie pracy w poprzedniej dobie pracowniczej, co oznaczałoby powstanie godzin nadliczbowych.
Natomiast zgodnie ze wspomnianym przepisem Kodeksu pracy rozpoczęcie pracy w ruchomym grafiku w tej samej dobie pracowniczej nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Ten zapis jest zatem dopełnieniem istoty ruchomego rozkładu czasu pracy, która umożliwia w tym trybie rozpoczynanie pracy następnego dnia we wcześniejszej godzinie.
Praca w sobotę (pracodawca może wyznaczyć inny dzień), która jest dniem wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, obowiązuje także w ramach ruchomego czasu pracy. Powinna być rekompensowana, co do zasady, wyłącznie innym dniem wolnym. Należy go udzielić w terminie uzgodnionym z pracownikiem najpóźniej do końca danego okresu rozliczeniowego. Jeśli jednak podwładny wykonywał swe obowiązki służbowe w sobotę w wymiarze wyższym niż 8 h, to godziny przekraczające ten pułap – jako nadgodziny wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy – powinny być zrekompensowane w miesiącu, w którym powstały.
Sprawdź, jakie są możliwości odbioru nadgodzin.
Zlecanie nadgodzin
W ruchomym rozkładzie czasu pracy nadgodziny powstaną także na wyraźne polecenie pracodawcy, jeżeli pracownik będzie musiał pracować dłużej i dojdzie do naruszenia doby pracowniczej. Zatrudniający może polecić podwładnemu pozostanie w pracy dłużej, jednak nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego. Ta norma musi być bezwzględnie przestrzegana.
Natomiast przy świadczeniu pracy w ramach ruchomego czasu pracy, w przypadku samodzielności decyzji pracownika o godzinie rozpoczęcia i zakończenia pracy oraz korzystania przez niego z nieprzerwanego 11-godzinnego odpoczynku dobowego, nie występuje praca w godzinach nadliczbowych, mimo że między godzinami rozpoczęcia pracy w kolejnych dniach może być mniej niż 24 godziny.
