W przypadku pracy w godzinach nadliczbowych normy czasu pracy według obowiązującego pracownika systemu czasu pracy zostają przekroczone. Nadgodziny nie powinny być zaplanowane i mogą wstąpić jedynie w uzasadnionych sytuacjach, np. w wypadku szczególnych potrzeb pracodawcy. Niekiedy zdarza się, że praca w godzinach nadliczbowych stanowi pracę w porze nocnej, która tak jak praca w godzinach nadliczbowych, również stanowi wynagrodzenia za pracę. Jak obliczyć nadgodziny w porze nocnej w 2022 roku?
Czym jest pora nocna?
Zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy pora nocna rozpoczyna się o godzinie 21:00 i trwa 8 godzin do godziny 7:00. Aby można mówić o pojęciu pracy w porze nocnej, rozkład czasu pracy pracownika powinien obejmować 3 godziny pracy w godzinach nocnych lub 1/4 czasu pracy w określonym okresie rozliczeniowym.
Jeżeli pracownik wykonuje prace szczególnie niebezpieczne lub wymagające dużego wysiłku fizycznego lub umysłowego, czas pracy w porze nocnej nie może przekraczać 8 godzin w ciągu doby. Przepis ten nie dotyczy jednak pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy, a także przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Wykaz takich prac powinien zostać ustalony przez pracodawcę wraz z zakładową organizacją związkową lub, w przypadku jej braku, z przedstawicielami pracowników. Należy również zasięgnąć opinii lekarskiej i uwzględnić przepisy BHP.
Kto nie może robić nadgodzin w porze nocnej?
Kodeks pracy nie pozwala na pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w porze nocnej:
- pracownicom w ciąży,
- pracownikom opiekującym się dzieckiem do lat 4 (chyba że wyrażą na to zgodę),
- osobom z niepełnosprawnościami,
- pracownikom młodocianym.
W przypadku zatrudniania w porze nocnej pracownicy w ciąży pracodawca musi zmienić rozkład czasu pracy na czas ciąży, tak aby wykonywanie obowiązków odbywało się poza porą nocną. Jeśli nie jest to możliwe, pracownica powinna zostać zwolniona z wykonywania obowiązków zawodowych. Pracownica w ciąży nie może pracować w godzinach nadliczbowych niezależnie od pory wykonywania obowiązków.
Pora nocna dla pracowników młodocianych przypada pomiędzy godzinami 22:00, a 6:00. W przypadku osób młodocianych, które nie ukończyły 15 roku życia, pora nocna zaczyna się o godzinie 20:00 i trwa również do godziny 6:00.
Dodatek za pracę w nocy
Za każdą godzinę przepracowaną w porze nocnej przysługuje dodatek do normalnego wynagrodzenia za pracę. Jego wysokość ustawowa zależna jest od stawki minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym i wynosi 20% kwoty. Aby obliczyć dodatek za pracę nocną, należy:
- Obliczyć wymiar czasu pracy dla poszczególnych miesięcy.
- Minimalne wynagrodzenie podzielić przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu.
- Uzyskany wynik pomnożyć przez 0,2 (20%).
Przykład 1
Wymiar pracy w styczniu 2022 to 152 godziny, a minimalne wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania wynosi 3010 zł brutto.
3010 zł /152 h = 19,80 zł/h
19,80 zł/h × 0,2 = 3,96 zł/h
W styczniu 2022 dodatek za jedną godzinę pracy nocnej wynosi 3,96 zł.
Praca nocna poza zakładem pracy
Jeśli praca nocna jest wykonywana poza stałym miejscem pracy, powyższy dodatek do wynagrodzenia może zostać zastąpiony ryczałtem. Jego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Stawki godzinowe dodatku za pracę w porze nocnej w 2022
Poniżej przedstawiamy zestawienie, które ukazuje stawki godzinowe dodatku za pracę w porze nocnej w 2022 roku w rozdzieleniu na poszczególne miesiące:
- Styczeń (152 h) – 3,96 zł/h
- Luty (160 h) – 3,76 zł/h
- Marzec (184 h) – 3,27 zł/h
- Kwiecień (160 h) – 3,76 zł/h
- Maj (168 h) – 3,58 zł/h
- Czerwiec (168 h) – 3,58 zł/h
- Lipiec (168 h) – 3,58 zł/h
- Sierpień (176 h) – 3,42 zł/h
- Wrzesień (176 h) – 3,42 zł/h
- Październik (168 h) – 3,58 zł/h
- Listopad (160 h) – 3,76 zł/h
- Grudzień (168 h) – 3,58 zł/h
Rekompensata za nadgodziny w porze nocnej
Kodeks pracy określa dwa typy rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Jedną z nich jest udzielenie czasu wolnego, drugim natomiast wypłacenie rekompensaty. W przypadku pory nocnej za każdą godzinę pracy nadliczbowej rekompensata wynosi 100% wynagrodzenia zasadniczego. Chcesz wykorzystać czas wolny w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych? Złóż wniosek o odbiór nadgodzin.
Należy jednak pamiętać, że dodatek za przepracowane nadgodziny i dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy się nie wykluczają. Dlatego powinny zostać wypłacone niezależnie. Dzieje się tak nawet w przypadku, gdy wybraną formą odbioru godzin nadliczbowych będzie czas wolny. Kwota obu dodatków powinna zastać wypłacona razem z wynagrodzeniem w przyjętym okresie rozliczeniowym. W przypadku dłuższych okresów rozliczeniowych mogą one zostać wypłacone po upływie danego okresu.
Przykład 2
W styczniu 2022 roku Pan Adam przepracował 4 godziny nadliczbowe, które przypadały na porę nocną. Jako formę rekompensaty wybrał dodatek pieniężny. Wynagrodzenie zasadnicze Pana Adama wynosi 5000 zł brutto. Wymiar pracy w styczniu wyniósł 152 godzin. Najpierw obliczamy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych:
5000 zł/ 152 h = 32,89 zł/h
32,89 zł/ 4 h × 100% = 131,56 zł
Kolejnym krokiem jest obliczenie dodatku za pracę w porze nocnej:
4 × 3,96 zł/h = 15,84 zł
Wynagrodzenie Pana Adama wyniesie zatem:
5000 zł + 32,89 zł × 4 (dodatkowo przepracowane godziny) + 131,56 zł (dodatek za nadgodziny) + 15,84 zł (dodatek za pracę w porze nocnej) = 5278,96 zł
