W przypadku pracy w godzinach nadliczbowych normy czasu pracy według obowiązującego pracownika systemu czasu pracy zostają przekroczone. Nadgodziny nie powinny być zaplanowane i mogą wstąpić jedynie w uzasadnionych sytuacjach, np. w wypadku szczególnych potrzeb pracodawcy. Niekiedy zdarza się, że praca w godzinach nadliczbowych stanowi pracę w porze nocnej, która tak jak praca w godzinach nadliczbowych, również stanowi dodatkowe wynagrodzenia za pracę. Jak obliczyć nadgodziny w porze nocnej w 2024 roku?
Czym jest pora nocna?
Zgodnie z art. 151 Kodeksu pracy pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Każdy pracodawca powinien ustalić w swoim zakładzie pracy własny zakres mieszczący się w tych widełkach i trwający 8 godzin. Mogą to być przedziały od 21:00 do 5:00, od 22:00 do 6:00 czy od 23:00 do 7:00. Co ciekawe, pora nocna nie musi być jednakowa dla wszystkich grup pracowników. Można ją określić osobno dla poszczególnych zespołów.
Ważne jednak, aby te informacje znalazły się w przepisach wewnątrzzakładowych – w regulaminie pracy albo układzie zbiorowych, lub w obwieszczeniu. Według art. 29 § 3 Kodeksu pracy w przypadku gdy pracodawca nie ma obowiązku sporządzania regulaminu pracy, powinien informować nowo zatrudnionych o obowiązujących ich porach nocnych i w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę w postaci papierowej lub elektronicznej:
Pracownik pracujący w nocy – kiedy możemy o nim mówić?
Zgodnie z art. 151 (7) § 2 KP pracującym w nocy jest pracownik, którego dzienny rozkład czasu pracy obejmuje minimum 3 godziny pracy w godzinach nocnych lub 1/4 czasu pracy w określonym okresie rozliczeniowym.
Ta grupa pracowników ma dedykowane wytyczne dotyczące czasu pracy. Mianowicie, ich czas pracy nie może przekraczać 8 godzin w ciągu doby, jeżeli wykonywane są przez prace szczególnie niebezpieczne lub wymagające dużego wysiłku fizycznego, lub umysłowego. Wykaz takich prac powinien zostać ustalony przez pracodawcę wraz z zakładową organizacją związkową lub, w przypadku jej braku, z przedstawicielami pracowników. Należy również zasięgnąć opinii lekarskiej i uwzględnić przepisy BHP. Przepis ten nie dotyczy jednak pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy, a także przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.
Kto nie może robić nadgodzin w porze nocnej?
Kodeks pracy nie pozwala na pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w porze nocnej:
- pracownicom w ciąży,
- pracownikom opiekującym się dzieckiem do lat 4 (chyba że wyrażą na to zgodę),
- osobom z niepełnosprawnościami,
- pracownikom młodocianym.
W przypadku zatrudniania w porze nocnej pracownicy w ciąży pracodawca musi zmienić rozkład czasu pracy na czas ciąży, tak aby wykonywanie obowiązków odbywało się poza porą nocną. Jeśli nie jest to możliwe, pracownica powinna zostać zwolniona z wykonywania obowiązków zawodowych. Pracownica w ciąży nie może pracować w godzinach nadliczbowych niezależnie od pory wykonywania obowiązków.
Pora nocna dla pracowników młodocianych przypada pomiędzy godzinami 22:00, a 6:00. W przypadku osób młodocianych, które nie ukończyły 15 roku życia, pora nocna zaczyna się o godzinie 20:00 i trwa również do godziny 6:00.
Dowiedz się, czy pracownik może odmówić nadgodzin?
Dodatek za pracę w nocy
Za każdą godzinę przepracowaną w porze nocnej przysługuje dodatek do normalnego wynagrodzenia za pracę. Jego wysokość ustawowa zależna jest od stawki minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym i wynosi 20% kwoty. Aby obliczyć dodatek za pracę nocną, należy:
- Obliczyć wymiar czasu pracy dla poszczególnych miesięcy.
- Minimalne wynagrodzenie podzielić przez wymiar czasu pracy w danym miesiącu.
- Uzyskany wynik pomnożyć przez 0,2 (20%).
Przykład 1
Wymiar pracy w czerwcu 2024 r. to 160 godzin, a minimalne wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania wynosi do 30 czerwca 2024 r. – 4242 zł brutto.
4242 zł /160 h = 26,51 zł/h
26,51 zł/h × 0,2 = 5,30 zł/h
W czerwcu 2024 roku dodatek za jedną godzinę pracy nocnej wynosi 5,30 zł.
Sprawdź, ile wynosi limit nadgodzin w roku.
Praca nocna poza zakładem pracy
Jeśli praca nocna jest wykonywana poza stałym miejscem pracy, powyższy dodatek do wynagrodzenia może zostać zastąpiony ryczałtem. Jego wysokość powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Stawki godzinowe dodatku za pracę w porze nocnej w 2024
Poniżej przedstawiamy zestawienie, które ukazuje stawki godzinowe dodatku za pracę w porze nocnej w 2024 roku w rozdzieleniu na poszczególne miesiące według minimalnego wynagrodzenia:
- 4242 zł brutto – od 1 stycznia 2024 roku,
- 4300 zł brutto – od 1 lipca 2024 roku.
Dodatek za pracę w nocy w 2024 roku:
- Styczeń (168 h) – 5,05 zł/h
- Luty (168 h) – 5,05 zł/h
- Marzec (168 h) – 5,05 zł/h
- Kwiecień (168 h) – 5,05 zł/h
- Maj (160 h) – 5,30 zł/h
- Czerwiec (160 h) – 5,30 zł/h
- Lipiec (184 h) – 4,67 zł/h
- Sierpień (168 h) – 5,12 zł/h
- Wrzesień (168 h) – 5,12 zł/h
- Październik (184 h) – 4,67 zł/h
- Listopad (152 h) – 5,66 zł/h
- Grudzień (160 h) – 5,38 zł/h
Rekompensata za nadgodziny w porze nocnej
Kodeks pracy określa dwa typy rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Jedną z nich jest udzielenie czasu wolnego + dodatku za pracę w nocy. Drugim natomiast wypłacenie dodatku za nadgodziny wraz z dodatkiem za pracę w nocy. W przypadku pory nocnej za każdą godzinę pracy nadliczbowej rekompensata wynosi 100% wynagrodzenia zasadniczego.
Chcesz wykorzystać czas wolny w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych? Złóż wniosek o odbiór nadgodzin.
Nadgodziny w nocy – ile płatne?
W przypadku pory nocnej za każdą godzinę pracy nadliczbowej rekompensata wynosi 100% wynagrodzenia zasadniczego. Do tego należy doliczyć dodatek za pracę w nocy.
Należy tutaj pamiętać, że dodatek za przepracowane nadgodziny i dodatek do wynagrodzenia za pracę w nocy się nie wykluczają. Dlatego powinny zostać wypłacone niezależnie. Dzieje się tak nawet w przypadku, gdy wybraną formą odbioru godzin nadliczbowych będzie czas wolny.
Przykład 2:
W czerwcu 2024 roku Pan Adam przepracował 4 godziny nadliczbowe, które przypadały na porę nocną. Jako formę rekompensaty wybrał dodatek pieniężny. Wynagrodzenie zasadnicze Pana Adama wynosi 5000 zł brutto. Wymiar pracy w czerwcu wyniósł 160 godzin. W związku z tym łączna liczba przepracowanych godzin wyniosła 160 godziny. Najpierw obliczamy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych:
5000 zł/ 160 h = 31,25 zł/h
31,25 zł/h × 4 h = 125,00 zł × 100%
Kolejnym krokiem jest obliczenie dodatku za pracę w porze nocnej:
4 h × 5,30 zł/h = 21,20 zł
Wynagrodzenie Pana Adama wyniesie zatem:
5000 zł + 125,00 zł (dodatkowo przepracowane godziny) + 125,00 zł (dodatek za nadgodziny) + 21,20 zł (dodatek za pracę w porze nocnej) = 5271,20 zł.
Sprawdź Kadromierz – aplikację, w której zaplanujesz grafik pracy w oparciu o planowany budżet przeznaczony na koszty pracy.
