Czas pełnienia służby policjanta określa Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, a także Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 września 2020 r. w sprawie czasu służby policjantów. Za nadgodziny w mundurówce przyznaje się czas wolny lub rekompensatę pieniężną. Jakie zasady odbioru godzin nadliczbowych obowiązują w 2022 roku?
Czas pełnienia służby policjanta
Czas pełnienia służby policjanta określa wymiar jego obowiązków, który powinien pozwalać na wykonanie zadań w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy. Należy również pamiętać o uwzględnieniu prawa do odpoczynku. W przypadku policjantów okres rozliczeniowy trwa od 1 stycznia do 30 czerwca oraz od 1 lipca do 31 grudnia danego roku.
Rozkład czasu służby policjantów może być:
- zmianowy – na stanowiskach, na których wymagane jest pełnienie służby według harmonogramu przewidującego zmianę pory pełnienia służby po upływie określonej liczby godzin,
- podstawowy – na pozostałych stanowiskach służbowych.
Zmianowy rozkład czasu służby
W tym rozkładzie czasu zmiana trwa 8 godzin, a w uzasadnionych szczególnymi potrzebami – nawet do 12 godzin. Jeśli mundurowy prowadzi pojazd podczas służby, może to robić przez maksymalnie 10 godzin, a pozostałe 2 godziny przeznaczyć na inne obowiązki. Po zakończeniu pracy danego dnia policjantowi przysługuje co najmniej:
- 11 godzin czasu wolnego – jeśli służba trwała 8 godzin,
- 14 godzin czasu wolnego – w przypadku pełnienia służby nocnej (od 22:00 do 6:00) przez co najmniej 3 godziny,
- 24 godziny – jeśli służba trwała 12 godzin,
- 48 godzin – po odbyciu 5 kolejnych służb nocnych lub jednej 12-godzinnej służby nocnej.
Ponadto należy udzielić również co najmniej 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego. Jeśli z powodu szczególnych okoliczności, wydłużenie czasu pracy policjantów jest konieczne, odpoczynek tygodniowy może zostać skrócony do 24 godzin.
Jeżeli zadania służbowe policjanta obejmują niedzielę, raz na 3 tygodnie powinien otrzymać on wolną niedzielę wraz z sobotą lub poniedziałkiem.
Do czasu pracy nie wlicza się dyżurów domowych, z wyjątkiem czasu, w którym policjant wykonywał czynności służbowe na polecenie.
Podstawowy rozkład czasu służby
Podstawowy rozkładu czasu służby przewiduje pełnienie obowiązków przez 8 godzin dziennie w stałych godzinach od poniedziałku do piątku (z wyłączeniem świąt). Odpoczynek dobowy wynosi 11 godzin, a tygodniowy – 35 godzin (w wyjątkowych sytuacjach 24 godziny).
Czas przerwy w trakcie służby
Przerwa w trakcie służby wlicza się do czasu pracy i wynosi:
- 20 minut – jeśli służba trwa 8 godzin,
- 45 minut – jeśli służba trwa 12 godzin.
W przypadku pełnienia służby w niekorzystnych warunkach atmosferycznych czas trwania przerw można przedłużyć odpowiednio do 45 minut (8 godzin pracy) i 60 minut (12 godzin pracy).
Kiedy służba może zostać przedłużona?
Czas pełnienia służby policjanta może zostać przedłużony ze względu na konieczność:
- wykonania rozpoczętych czynności: dochodzeniowo-śledczych, operacyjno-rozpoznawczych oraz administracyjno-porządkowych, jeżeli nie mogą one zostać przerwane,
- zapewnienia ciągłości służby na danym stanowisku,
- realizacji innych spraw niecierpiących zwłoki.
Nadgodziny mundurowe – jaki limit?
Wypracowane nadgodziny nie mogą przekroczyć 8 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym. Ta zasada nie dotyczy jednak realizacji zadań o szczególnym charakterze dla ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Dzień wolny czy rekompensata?
Za przekroczenie normy czasu służby policjantowi przysługuje:
- w tym samym okresie rozliczeniowym – czas wolny w tym samym wymiarze (w dniach, godzinach lub minutach),
- po zakończeniu okresu rozliczeniowego – rekompensata pieniężna, chyba że policjant wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego w terminie 10 dni od zakończenia okresu rozliczeniowego.
Tej zasady nie stosuje się w przypadku policjantów uprawnionych do otrzymania dodatku funkcyjnego.
Rekompensata pieniężna za nadgodziny
Wysokość rekompensaty pieniężnej za godziny nadliczbowe policjanta wynosi 1/172 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na stanowisku zajmowanym w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego za każdą godzinę służby przekraczającą określoną normę. Czas, który policjant pracował ponad normę, zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
Termin wypłaty rekompensaty pieniężnej
Przyznana rekompensata pieniężna powinna zostać wypłacona z dołu w terminie 20 dni od przekazania środków finansowych na ten cel przez zarząd powiatu lub gminy, na podstawie wykazu dodatkowych należności zatwierdzonego przez właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) lub rejonowego Policji.
Płatne nadgodziny – limit godzin
Liczba godzin służby przekraczających wspomnianą normę, za którą przyznano rekompensatę pieniężną, nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego wymiaru czasu służby policjanta w trakcie 3-miesięcznego okresu rozliczeniowego.
Nadgodziny w mundurówce a wojna na Ukrainie
W art. 64 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa znajduje się zapis mówiący, że „czas służby funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej, Służby Ochrony Państwa oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, którzy pełnili służbę, realizując zadania bezpośrednio związane z pobytem osób, które przybyły na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, może przekraczać 40 godzin tygodniowo, z zachowaniem prawa do nieprzerwanego wypoczynku”.
Do przedłużenia czasu służby nie stosuje się przepisów art. 33 ust. 2a, 3 i 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, tj.
- liczba godzin służby przekraczających normę może przekraczać 8 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym,
- w zamian za przekroczenie ustawowej normy czasu służby policjantowi przysługuje wyłącznie rekompensata pieniężna po zakończeniu okresu rozliczeniowego,
- przepisy znajdują zastosowanie również w przypadku policjantów uprawnionych do dodatku funkcyjnego.
2 komentarze
Kto decyduje o formie rozliczenia nadgodzin – przełożony czy funkcjonariusz? Czy przełożony może tak układać grafik żeby np. między służbami była przerwa 72 godzinna po to tylko żeby funkcjonariusza „wyczyścić” z nadgodzin? Czy może zamieniać urlop na dni wolne w tym samym celu?
Zgodnie ze stanowiskiem Komendanta Wojewódzkiego Policji w Krakowie: “w trakcie trwania okresu rozliczeniowego o sposobie wykorzystania nadgodzin decyduje w pierwszej kolejności przełożony policjanta, który może uwzględniać wolę policjanta co do sposobu rozliczania przez niego nadgodzin. W sytuacji, gdy policjant wybierze formę rozliczenia nadgodzin jako czas wolny od służby, zawsze powinien uzgodnić termin odbioru tych godzin z przełożonym. Natomiast w sytuacji, gdy policjant nie wykazuje inicjatywy w odbiorze wypracowanych nadgodzin to przełożony powinien wskazać w jakim terminie policjant powinien te nadgodziny odebrać jako czas wolny od służby […]”.